Maximum Adaletli Yardım Dağıtımı Modeli

[harziyan]

Merhabalar;
Bu seferki problemim için çözüm önerilerine ihtiyacım var. Biraz istatistik, biraz mantık var içinde!

Dosyamdaki kişilere belli bir miktar yardım dağıtmak istiyorum. Örnek : 1 Milyon TL

Listede;

• Zarar Miktarının Üzerinde Tazminat Alanlar
• Zarar Miktarının Altında Tazminat Alanlar
• Hiç Tazminat Almayanlar var.

Şimdi bu yardımı mevcut veriler ışığında (Zarar miktarları, toplam zarar, dağıtılacak örnek yardım tutarı, sigortadan tazminat alanların miktarları) maximum eşitlik sağlayarak nasıl dağıtmalıyım?

Not: İsimler, zarar miktarları ve dağıtılacak yardım miktarı gerçeğe yakın şekilde kurgulanmıştır!

Forumdan dosya indiremeyen arkadaşlar için dosya burda...
http://s4.dosya.tc/server/wz1k1t/ExcelWebTr.xlsx.html

 

[harziyan]

Sayın Mucit77;
Öncelikle vakit ayırıp, gayret sarfettiğiniz için çok teşekkür ederim.
İlk formülde gördüğünüz problem neydi?
Sonraki verdiğiniz kodu çalıştırdıktan 5-10 sn sonra excel "Yanıt Vermiyor" diyerek kilitleniyor. Arka planda döngü devam ettiğinden diye umuyorum. Ne kadar sürüyor bu işlem? Ben 5 dk bekledim olmadı, yeniden sıfırdan denedim yine aynı!

Bir de dağıtım modelinizdeki yönteme dair biraz bilgi verirseniz çok ememnun olurum! Epey zamandır bu dağıtım modelleri üzerinde çalıştığımdan anlamakta sorun yaşamam merak etmeyin...
Birilerinize hesap veririken "....dan dolayı en adaletli yöntem budur" diyebilmem lazım.

Tekrar teşekkür ederim.

Not : Konu hakkında önerisi olan herkese açığım!

 

[Asri]

Dosyanızı dosya.tc yada dosyaupload.com da paylaşırsanız belki başkaları da yardımcı olur : )

 

[harziyan]

Uyarınız için teşekkür ederim Sayın asri; ilgili link ilk mesajda...

 

[YUSUF44]

Sayın harziyan, sigorta yaptırana ve yaptırmayana aynı oranda yardım verilmesi yanlış olmaz mı? Sigorta yaptıran her ne kadar TARSİM'e devlet katkısı olsa da belli bir miktar prim ödemiş oluyor.

2 çiftçi düşünelim 10'ar bin liralık zarar görmüş olsunlar. Birisi 1000 lira prim ödeyip sigorta yaptırsın ve karşılığında sigortadan 6000 lira alsın (ki onu almanın da ne kadar uzun/çetrefilli bir yol olduğu malumunuzdur). Bu vatandaşın aldığı 6000TL sigortayı toplam zararından düşüp 4000 lira zararı var diyerek değerlendirmek, bu bilinçli çiftçiye haksızlık olur diye düşünüyorum. Bu konuda çiftçinin ödediği prim de dikkate alınmalıdır bence.

Belki tam net bir değerlendirme yapılamaz ama sigorta yaptırana belirli bir ilave yapılabilir. Örneğin %10 arttırmak gibi.

Bu düşüncelerle yola çıkarak dosyanızda biraz düzenleme yaptım. Öncelikle bir sütun daha ekleyip sigorta durumunu sorguladım. Örnek dosyanızda tazminat alanlara Var yazdırdım ama sigorta yaptırıp da tazminat alamayanlar olacağından bu sütunun normalde elle doldurulması gerekir.

Sonra bir sütun daha ekleyip karşılanacak zararı belirledim. Burda eğer tazminat oranı zarar oranıdnan %10 fazlaysa 0 olarak; eğer sigorta varsa zarar oranını %10 arttırıp alınan tazminatı bu tutardan düşerek ve sigorta yoksa da doğrudan zarar miktarını karşılanacak zarar olarak belirledim.

Son olarak oran orantıyla karşılanacak zararı dağıtılacak yardımla karşılaştırıp kişinin alacağı yardımı belirledim.

Ekli dosyayı hazırladım:
https://drive.google.com/file/d/0B43WMUs21VpfWUhIcW9CLVp0SkE/view?usp=sharing

 

[harziyan]

Merhaba Sayın Yusuf44;
Sigorta yaptırana ve yaptırmayana aynı oranda yardım verilmesi elbette yanlış! Ben zaten kılı kırk yararak en adaletli şekilde yardım dağıtmak istiyorum. Lakin tıkandık. Üniversitede öğrendiğimiz iki istatistik hesabıyla istatistikçi olmadığımız malum. Burada esas sorun da bu adaletin ne şekilde sağlanabileceği! Hatta siz değerli üyelerce sunulan örnek hesaplama yöntemlerinin (umarım örnekler çoğalır) burada tartışılmasını istiyorum ki işin sonunda en doğru yöntemi bulabilelim.

Bu arada verdiğiniz örnek tabloları mevcut komisyonumuzda tartışmaya açtım bakalım...

 

[harziyan]

Sayın Yusuf44;
Tablonuzda Özgür SÖNMEZ (No :4) için yapılan hesap dikkatimi çekti. Zarar oranının üzerinde tazminat aldığı halde yardım alanlar listesine dahil edilmiş! Bu kişinin hiç yardım almaması gerekmez miydi? Yani mevcut tablo için en azından hesaplamaya şöyle başlanamaz mı?
"Aldığı tazminat tutarı, zarar miktarının üzerinde olanlara hiç yardım yapılmasın!"

 

[YUSUF44]

Sigorta yaptırana %10 ilave verilmesi uygundur diye düşünerek, zararı 50000TL olanın %10 zararla toplam 55000lira zarara göre hesaplama yaptırdım. Şahsın karşılanacak zararıyla aldığı tazminatı toplarsanız 55000 olduğunu görürsünüz.

Burdaki %10 tamamen gelişigüzel bir oran, farklı bir oran düşünülebilir tabi ki.

 

[aerten]

Adalet!

Acaba aklıma bir öneri gelir mi diye dosyaya baktım. Ancak, "adalet" sözcüğünün felsefi, hukuki anlamında bile bir kesinlik yokken. Elimizde "Adı, Soyadı", "Üreticinin Afetteki Zararı", "Sigortadan Aldığı Tazminat" başlıklı 3 sütun varken ne önerilebilir?

Sigortadan tazminat almayanlar, sigorta mı yaptırmamıştır? Sigorta tazminata gerek mi görmemiştir?

Üreticinin Afetteki Zararı neye göre hesaplanmıştır? Zararın oranı nedir? Bu üretime ilişkin destek almışlar mıdır? Adı, Soyadı aynı olan kişiler aynı kişiler mi? Aynı soyadını taşıyanlar tek ocak, tek aile midir?

"Yapılacak yardımın" amacı;
- Küçük üreticiyi korumak mı?
- Ocağı sönenleri kurtarmak mı?
- "Yardım yapıldı" duygusu vermek mi?

"Dağıtılacak yardım 1.000.000,00 TL" neye göre belirlendi? Bu tutarın belirlenme biçimi bile dağıtımla ilgili ipuçları verebilir!

Hatta bu yardımı veren kurum, kuruluş, kişi bile bu dağıtımın belirlenme şeklini değiştirebilir.

Biraz uzattım ama eldeki verilere göre bir "adalet" anahtarı yeterli olmaz diye düşündüm.
800 TL zararı olanının toplam ürünü 1.000.000.000 TL ise
277.000.000 TL zararı olanın toplam ürünü 280.000.000 TL ise hangi dağıtım adaletli olur?

 

[Ömer BARAN]

Merhaba YUSUF Bey.

%10 için fikrimi söyleyeyim, nette şöyle bir gezinince TARIM sigortalarında; %10'dan başlayan tazminattan istisna tutulma olayı mevcut, tarımsal faaliyetin türüne göre değişiyor. Ben %10 da gördüm %20'de.
Garip olan şudur; bir sigorta şirketi bırakın zararın tümünü tazmin etmek, bilakis istisna tutar belirleyerek çalışır. Sektörün genel kuralı da (Hazine Müs. belirlediği genel şartlardan kaynaklandığını sanıyorum) bu şekilde. Gariplik ise şurada; sigorta konusu mal/eşya 100 TL'lik zarar görmüşse (belgedeki sıkıntı bence birada;, zarar miktarları gerçek değil bence) 10 TL'lik istisna sonrasında kalan 90TL, sigorta şirketinin ödeyeceği en yüksek bedeldir ki bu durum da zararın %100 gerçekleşmesi halinde mümkündür. Yani sigorta konusu mal tamamen yok olsa dahi şirket 90 TL öder.
Sigorta şirketleri zarar miktarını malesef devetten daha titiz olarak tespit edeceğine göre; tablodaki zarar miktarları gerçeği yansıtmıyor diye düşünüyorum.

Ayrıca adalet kelimesinin nesnel bir kavram olmaması durumu ayrıca konuşulması gereken bir durum.

Konuyu açan üyenin kendisince belirlenecek kriterler olmalıdır.

SOMA'daki gibi bir kömürcü bulunup, orada insanlık dışı şartlarda kimi kayıtlı kimi kimliksiz/kayıtsız çalıştırılarak kömür çıkartıp onu da vatandaşa dağıtırsak sorun çözülür bence!
Sorun çıkarsa da bu işin fıtratında var deyip geçeriz!
.

 

[YUSUF44]

Sayın aerten ve sayın Ömer Baran çok güzel yerlere temas etmişler. Benim ilk mesajda "onu almak da ne kadar zordur bilirsiniz" minvalli sözüm de zaten sigortanın zarar karşılama oranıyla bağlantılıydı.

Sayın aerten'in de belirttiği gibi aynı miktarda zarar görüp de tüm malvarlığının ya da gelirinin %90'ını kaybedenle tüm malvarlığının %5'ini kaybeden arasında nasıl bir adaletli paylaşım yapılabilir ki?

Geçen sene ilimizde görülen afetler dolayısıyla Başbakanlık acil durum yardım ödeneği tahsis etti. Bu ödeneğin dağıtımı ise şöyle yapıldı:
Zarar gören tüm çiftçilerin arazileri ayrı ayrı listelenip her arazideki zarar oranı belirlendi
Belirlenen zararları%30'dan az olan araziler için herhangi bir yardım ödenmedi
Zarar oranı %30-70 arasında olan arazilerde ürün çeşidine bakılmaksızın dekar başına 61,00TL; %70 ve daha fazla olanlara ise 100,00TL yardım ödemesi yapıldı.
Bu işlemler sırasında sigorta dikkate alınmadı.
Ödenecek miktar ise tahsis edilen ödeneğin toplam arazi miktarına oranlanmasıyla bulundu. Örneğin tam rakamları hatırlamıyorum ama 1 milyon tahsis edildiyse 500'ü %30-70; 500'ü %70 ve üzeri olanlara gibi)

 

[harziyan]

Merhabalar;
Konuya ilgi gösteren arkadaşlara çok teşekkür ederim.
Bahsettiğiniz zararın belirlenmesi aşamasında yapılan hatalar, tarsim experlerinin hasar tespit yöntemleri, afetzedelerin genel yaşam standartları vs hepsi birbirinden önemli hususlar, bunlara katılmamam mümkün değil, ancak bana düşen eldeki mevcut veriler ve imkanlar doğrultusunda en iyi yardım modelini belirleyebilmek. Buradaki tablo bir senaryodur, tahmin edersiniz diye umuyordum. (Gerçek isimleri paylaşmamın doğru olmayacağını düşünüyorum!) İsimler, zarar miktarları ve dağıtılacak yardım miktarları hepsi senaryonun bir parçası gerçekte de aynı senaryonun benzeri bir durum sözkonusu!

Bu yardımda esas olan afetzedenin yarasına merhem olabilmek ve gerçekte de merhem olacak bir miktar sözkonusu!

Sorunumu şu şekilde güncellemek gerektiği kanaatine vardım!
Eldeki mevcut veriler ışığında en doğru modele nasıl ulaşabilirim?